Τι είναι το Servant leadership και πως επιτυγχάνεται; Όταν σκεφτόμαστε τα στυλ ηγεσίας, η ιδέα του να «υπηρετούμε» τους άλλους είναι συνήθως η τελευταία που έρχεται στο μυαλό μας. Οι ηγέτες είναι εκείνοι που καθοδηγούν, που δίνουν εντολές και οι κατευθύνσεις τους πρέπει να ακολουθούνται.
Οι υφιστάμενοι είναι θεωρητικά αυτοί που υπηρετούν τους ηγέτες καιόχι το αντίστροφο. Έτσι ο όρος Servant leadership (ηγεσία του υπηρέτη) μοιάζει ως ένα οξύμωρο σχήμα.
Η θεωρία αυτή είναι μια έννοια που υπάρχει εδώ και αρκετό καιρό και συγκεντρώνει τεράστια δυναμική το τελευταίο διάστημα.
Ενώ η παραδοσιακή ηγεσία δίνει προτεραιότητα στην επιτυχία της εταιρείας, η υπηρετική ηγεσία δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη και τη δέσμευση των εργαζομένων για την επίτευξη επιτυχίας και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης, της υπευθυνότητας και της ένταξης στο χώρο εργασίας.
Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η επιτυχία του συστήματος αυτού, εξαρτάται επίσης από την προσωπικότητα των υφισταμένων σας, ιδιαίτερα από το επίπεδο δεκτικότητας τους.
Χαρακτηριστικά των Servant leaders
Σε γενικές γραμμές, συχνά διαθέτουν υψηλό EQ (συναισθηματική νοημοσύνη) και αυτογνωσία. Ως τέτοιοι ορίζονται εκείνοι που δίνουν έμφαση στην εξυπηρέτηση των άλλων, συμπεριλαμβανομένων των υφισταμένων τους και της κοινωνίας γενικότερα.
Οι υπηρέτες ηγέτες θα θέσουν τα συμφέροντα της ομάδας τους, πάνω από τα δικά τους, θα δημιουργήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και θα υποστηρίξουν την επαγγελματική ανάπτυξη των υφισταμένων τους με σκοπό να τους βοηθήσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Παραδείγματα υπηρετικής ηγεσίας
Διάφοροι ερευνητές έχουν προτείνει μια ποικιλία πλαισίων για να περιγράψουν τις συμπεριφορές στις οποίες εμπλέκεται ένας υπηρέτης ηγέτης. Ορισμένα από αυτά τα πλαίσια έχουν σημαντική επικάλυψη. Εάν θέλετε να ελέγξετε τις δικές σας συμπεριφορές σε σχέση με μερικά από τα πιο σημαντικά σημεία αναφοράς για τη θεωρία ηγεσίας των υπηρετών, προσπαθήστε να αναρωτηθείτε πόσα από τα ακόλουθα ασκείτε:
Δημιουργείτε μια σχέση εμπιστοσύνης; – Αντιμετωπίζετε τους υφισταμένους σας δίκαια και γνωρίζουν ότι μπορούν να βασιστούν σε εσάς στο να είστε δίκαιοι και διαφανείς στην διαπροσωπική σας σχέση;
Βοηθάτε τους υφισταμένους σας να αναπτυχθούν; – Αφιερώνετε χρόνο για να σκεφτείτε τις δεξιότητες και τις εμπειρίες που πρέπει να αποκτήσουν οι πιο αδύναμοι ή άπειροι υφισταμένοι σας; Τους τεστάρετε χωρίς να υπερβαίνετε τις ικανότητές τους; Είστε ανεκτικοί όταν κάνουν ακούσια λάθη;
Βάζετε τους υφισταμένους σας πρώτους; – Είστε ικανοί να βάλετε την επιτυχία των υφισταμένων σας πάνω από τη δική σας; Μπορείτε να κάνετε δύσκολες επιλογές που θα ωφελήσουν τους υφισταμένους σας, ακόμα κι όταν εσάς δεν σας ωφελούν;
Συμπεριφέρεστε ηθικά; – Έχετε σαφή ηθική πυξίδα στη δουλειά; Γνωρίζουν οι υφισταμένοι σας ποιες ηθικές αρχές υποστηρίζετε; Τα εφαρμόζετε αυστηρά, ακόμα και όταν πρέπει να γίνουν δύσκολες επιλογές;
Ενδυναμώνετε τους υφισταμένους σας; – Αναγνωρίζετε ευκαιρίες όπου οι υφισταμένοι σας χρειάζονται να αναπτύξουν ανεξαρτησία και αυτονομία; Τους δίνετε την ευκαιρία να λάβουν αποφάσεις και παρακολουθείτε τα πρώτα τους λάθη για να βοηθήσετε;
Δημιουργείτε έργο για να βοηθήσετε την υπόλοιπη επιχείρηση; – Στην καθημερινή σας εργασία, σκέφτεστε πέρα από τα βραχυπρόθεσμα οφέλη για εσάς και το τμήμα σας; Αναζητάτε συστηματικά ευκαιρίες για να δείξετε το ενδιαφέρον σας για άλλα τμήματα; Βοηθάτε όπου μπορείτε άλλους τμηματάρχες; Εμφυσείτε το σεβασμό των υπαλλήλων σας προς τα άλλα τμήματα;
Γιατί το Servant leadership προωθεί την ενδυνάμωση της ομάδας;
Η ομαδική ενδυνάμωση ή η ενδυνάμωση μεμονωμένων εργαζομένων έχει διάφορες πτυχές:
- Οι εργαζόμενοι εργάζονται για έναν στόχο που ευθυγραμμίζεται με τις δικές τους πεποιθήσεις και αξίες.
- Νιώθουν αρκετά ικανοί να εκτελούν τα καθήκοντά τους.
- Μπορούν να πάρουν αυτόνομες αποφάσεις στο εργασιακό τους περιβάλλον.
- Μπορούν να κάνουν τη διαφορά μέσω της δουλειάς τους για τους άλλους.
Οι Servant leaders προωθούν τις περισσότερες αν όχι όλες αυτές τις αντιλήψεις και βοηθούν τους υφισταμένους τους να συνειδητοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους και δείχνουν ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Κλειδιά του Servant leadership
Επιδιώκει να μετακινήσει την αλληλεπίδραση της διοίκησης και του προσωπικού μακριά από τον έλεγχο των δραστηριοτήτων και προς μια σχέση συνεργατών.
Προσπαθεί να προωθήσει την καινοτομία, να ενδυναμώσει τους υπαλλήλους και να διασφαλίσει την εργασιακή ειρήνη όπου αυτό είναι εφικτό.
Στοχεύει επίσης να αναπτύξει ηγετικές ιδιότητες σε άλλους αν και εφόσον το επιτρέπουν οι δυνατότητες τους.
Απαιτεί από τον Leader, να επιδεικνύει χαρακτηριστικά όπως ενσυναίσθηση, ακρόαση, διαχείριση παραπόνων και δέσμευση για την προσωπική ανάπτυξη των μελών της ομάδας.
Δεν ταιριάζει παντού. Ένας ηγέτης του στρατού θα πρέπει να αναλάβει την πλήρη ευθύνη προκειμένου να λάβει γρήγορες αποφάσεις τεράστιας σημασίας.
Πλεονεκτήματα της υπηρετικής ηγεσίας
- Οι ηγέτες κερδίζουν τον σεβασμό των υφισταμένων
- Υπάρχει συχνά ένα κοινό όραμα και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στο χώρο εργασίας
- Η γνώμη των εργαζομένων συμβάλλει στη λήψη αποφάσεων για καλύτερα αποτελέσματα
- Τα άτομα ευημερούν σε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον
Μειονεκτήματα της υπηρετικής ηγεσίας
- Λίγοι ηγέτες είναι εξοικειωμένοι με αυτό το είδος ηγεσίας
- Η υιοθέτηση αυτού του τύπου ηγεσίας μπορεί να οδηγήσει σε ασυδοσία των υπαλλήλων
- Αυτός ο τύπος ηγεσίας δεν ευνοεί τη γρήγορη λήψη αποφάσεων
- Το προσωπικό μπορεί να λάβει λανθασμένα μηνύματα μέσα από το δημοκρατικό αυτό πνεύμα
Ένας καλός στόχος της υπηρετικής ηγεσίας είναι να βοηθά αυτούς που τα πάνε άσχημα να τα πάνε καλά και αυτούς που τα πάνε καλά να τα πάνε ακόμα καλύτερα. – Jim Rohn, Αμερικανός επιχειρηματίας.
Κλείνοντας
Η υπηρετική ηγεσία δεν είναι ένα στυλ ηγεσίας ή τεχνική αυτή καθεαυτή. Είναι περισσότερο ένας τρόπος συμπεριφοράς που υιοθετείται για να ωφελήσει μακροπρόθεσμα. Έχει ομοιότητες με τη Μετασχηματιστική Ηγεσία – η οποία είναι συχνά το πιο αποτελεσματικό στυλ που χρησιμοποιείται σε μοντέρνες επιχειρήσεις όπου οι ηγέτες επιδεικνύουν ταπεινοφροσύνη στον τρόπο που εργάζονται.
Ωστόσο, αυτή η μορφή ηγεσίας είναι προβληματική σε εταιρικές κουλτούρες όπου οι μάνατζερ εργάζονται με πιο παραδοσιακά στυλ. Σε αυτές τις εταιρείες, οι Servant leaders, σίγουρα θα δυσκολευτούν να κερδίσουν τον σεβασμό των ανωτέρων τους παρόλο που τα αποτελέσματα ικανοποίησης προσωπικού θα μπορούσαν να είναι εκπληκτικά.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:
- Goleman, D., Boyatzis, R. and McKee, A. (2013). ‘Primal Leadership,’ Brighton, Massachusetts: Harvard Business Review Press.
- Washington, Rynetta & Sutton, Charlotte & Feild, Hubert. (2006). Individual differences in servant leadership: The roles of values and personality. Leadership & Organization Development Journal. 27. 700-716. 10.1108/01437730610709309.
- Michelle McGrath – 19160577 Master of Arts in Human Resource Management National College of Ireland, Dublin Submitted to the National College of Ireland May 2021
- Marsh H. W., Ludtke O., Muthen B., Asparouhov T., Morin A. J. S., Trautwein U. (2010). A new look at the five factor structure through exploratory structural equation modeling. Psychological Assessment, 22, 471-491.
Image by master1305 on Freepik, Image by Freepik, Image by master1305 on Freepik
