Το πόσο περίοπτη θέση έχει το κρασί στις καρδιές των Ελλήνων χρονολογείται από την εποχή των ‘αρχαίων ημών προγόνων’. Η σημασία του οίνου την εποχή της ακμής του Δωδεκαθεϊσμού φαίνεται στην Ελλάδα από τη λατρεία του Διονύσου.
Με οίνο τιμούσαν οι Έλληνες τους θεούς στις γιορτές και με αγγεία κρασιού αποχαιρετούσαν τους νεκρούς τους. Η λατρεία του οίνου παρέμεινε και στις επόμενες ιστορικές περιόδους όπως στους Ελληνιστικούς και στους Ρωμαϊκούς χρόνους αλλά και στους Βυζαντινούς που η χριστιανική θρησκεία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, με τον ίδιο μάλιστα τον Χριστό να τον αναφέρει ως “άμπελος” και τη θεία κοινωνία να προσφέρεται στους πιστούς.
Έτσι το κρασί στην Ελληνική επικράτεια, αν και ξεκίνησε σαν Διονυσιακή λατρεία, έμεινε μια ανάμνηση που μεταλλάχτηκε στην σύγχρονή γιορτή του προστάτη των αμπελουργών, του Αγίου Τρύφωνα, ο οποίος εικονίζεται να κρατάει στο ένα χέρι το Σταυρό και στο άλλο το κλαδευτήρι.
Βέβαια στην ορθόδοξη πίστη οι αναφορές για το κρασί ξεκινούν από την Παλαιά Διαθήκη. Ο πρώτος καταγεγραμμένος αμπελουργός ήταν ο ίδιος ο Νώε, που μετά τον κατακλυσμό, μια από τις πρώτες δουλειές που έκανε, ήταν να φυτέψει ένα αμπέλι. Η σημαντικότητα του κρασιού ως ένα μέσο που αναδεικνύει τα καλύτερα συναισθήματα του ανθρώπου φαίνεται και από τα λόγια του Δαυίδ «οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου…».
Μα φυσικά όμως ο πρώτος που μας δίδαξε την ιερή σημασία του οίνου ήταν ο Χριστός στον Μυστικό Δείπνο, λέγοντας στους μαθητές του
πίετε εξ αυτού πάντες τούτο γαρ εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών.
Ακόμα, όταν ὁ Χριστός βρέθηκε με τους μαθητές του στην Κανά έκανε το γνωστό πρώτο του θαύμα, να μετατρέψει το νερό σε κρασί για να μπορέσουν οι παραβρισκόμενοι να συνεχίσουν την χαρά στο γλέντι.
Στη συνέχεια διδάσκοντας τους μαθητές του για να καταλάβουν την σχέση τους με τον ίδιο, παρομοιάζει τον εαυτό του με αμπέλι: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τὰ κλήματα …» ο Χριστός είναι το αμπέλι και οι μαθητές καθώς και όλοι οι πιστοί, αποτελούν τα κλήματα τα οποία μπορούν να παράγουν καρπούς μόνο αν μείνουν συνδεδεμένα μαζί του.
Στους αιώνες που ήρθαν, οι απόστολοι, οι πατέρες και οι άγιοι δάσκαλοι της εκκλησίας δεν αποτρέπουν τους πιστούς από την λογική χρήση του κρασιού, τονίζοντας όμως τις βλαβερές συνέπειες της υπερβολικής κατανάλωσης και των γεγονότων που οφείλονται σε αυτή.
Όσον άφορά στους σύγχρονους καιρούς η εκκλησία μας χρησιμοποιεί το κρασί σε πάρα πολλά Θεία Μυστήρια. Σημαντική είναι η χρήση του στη Θεία Ευχαριστία.
Το κρασί μαζί με το ψωμί τα οποία προσφέρουμε στο Θεό για να τα αγιάσει και να τα μεταβάλει σε Σώμα και Αίμα από τα οποία θα κοινωνήσουμε.
Γνωστή επίσης η κοινωνία από το κοινό ποτήριο των νεόνυμφων στο μυστήριο του γάμου, πράξη που μαρτυρεί τη σύνδεση του γάμου με τη Θεία λειτουργία. Ακόμα θα το συναντήσουμε στην αρτοκλασία όπου μαζί με τους άρτους, τον σίτον, το έλαιον και την προσευχή μας να αυξάνει ο Θεός τις τροφές σε ολόκληρο τον κόσμο.
Φυσικά όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε το ξύδι, ένα ακόμα προϊόν της αμπέλου. Ένα θρεπτικότατο συστατικό που ακόμα και οι μοναχοί γνωρίζουν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Την γνώση αυτή την παίρνουμε και από μοναστηριακά έγγραφα που περιέχουν πλήθος συνταγών με βάση τον οίνο ως αντισηπτικό, αιμοστατικό, αντιβηχικό μέχρι και για παρασκευή μελανιού.
Στο Άγιο Όρος επίσης όταν πηγαίνουν εργάτες που βοηθούν στις δουλειές των μοναστηριών, οι μονές πρέπει να τους φιλέψουν ρακή από στέμφυλο. Ρακή προσφέρεται και στους επισκέπτες όταν πρωτοφτάνουν στο Αρχονταρίκι. Οι Άγιοι πατέρες το δικαιολογούσαν λέγοντας ότι ένα ποτήρι “κόβει” τον ιδρώτα από την κοπιαστική εργασία.
Με πίστη ή όχι το κρασί αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής κουλτούρας . Με αυτό μπορούμε να βγάλουμε τα καλύτερα συναισθήματα μας για να ομορφύνουμε τον κόσμο μας. Όπως π.χ να επικυρώσουμε μια φιλία.
Ο Σολομώντας έλεγε ότι: οι νέες φιλίες δεν είναι σίγουρα καλές, αυτές που παλαιώνουν και δοκιμάζονται από τον χρόνο είναι πιο ευχάριστες… σαν το παλιό κρασί.
Με άλλα λόγια: «οἶνος νέος φίλος νέος, ἐὰν παλαιωθεῖ μετ᾿ εὐφροσύνης πίεσαι αὐτόν»
