Αρκετοί καλοί υπάλληλοι αποτυγχάνουν όταν παίρνουν προαγωγή. Αυτό είναι μια παραδοχή στους κόλπους του Τουρισμού και της εστίασης. Γιατί συμβαίνει όμως, ποιες είναι οι βαθύτερες αιτίες. Πάμε να δούμε αναλυτικά:
Εδώ είσαι λοιπόν. Πήρες την πρώτη σου προαγωγή. Δεν έχει σημασία αν από σερβιτόρος έγινες Captain, ή από Βartender έγινες Bar Manager. Ένα μεγάλο ποσοστό των προϊσταμένων, μπορεί να αισθανθούν ότι δεν ήταν καλά προετοιμασμένοι για τον ρόλο στον οποίο βρέθηκαν μέσα σε μια στιγμή. Το ήθελαν όμως και άρπαξαν την ευκαιρία που τους προτάθηκε.
Παρακολουθώντας άλλους προϊσταμένους ίσως να είχες την αίσθηση ότι θα ήταν εύκολο. Ίσως νόμιζες ότι θα μπορούσες να κάνεις καλύτερη δουλειά από τον προϊστάμενο που είχες αν σου δινόταν η ευκαιρία. Αμέσως ρίχτηκες στη διαχείριση των καθηκόντων σου και σύντομα συνειδητοποίησες ότι η διαχείριση των ανθρώπων κάθε άλλο παρά εύκολη είναι!
Καλώς ήλθες λοιπόν στη διαχείριση του τμήματος. Μοιάζει πολύ με ιππασία πάνω σε άγριο άλογο. Πρέπει να εστιάσεις όλη σου την προσοχή, τουλάχιστον στην αρχή, αλλιώς αυτό το άγριο ζώο θα σε ρίξει κάτω σαν τραπουλόχαρτο και θα σε ποδοπατήσει πριν καταλάβεις τι έγινε. Για να γίνεις καταξιωμένος ιππέας χρειάζεται ικανότητα να κάνεις γρήγορα προσαρμογές στον εαυτό σου, προκειμένου να καταφέρεις να μείνεις πάνω στη σέλα.
Το πώς έφτασες σε αυτή τη θέση δεν έχει καμία σημασία. Ούτε η μηδαμινή έως ανύπαρκτη εκπαίδευση στο management που πιθανότατα δεν έλαβες… έχει καμία σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι τι θα κάνεις από σήμερα και μετά για να μπορέσεις να διαχειριστείς αυτό που σου πρόσφεραν.
Υπάρχουν άνθρωποι που είναι πραγματικοί ηγέτες. Βέβαια, θα ακούσεις και πολλούς προϊσταμένους να διατυμπανίζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους ότι είναι ηγέτες, (εδώ ακριβώς είναι το πρώτο σημάδι ότι δεν είναι) … και να λένε σε όλους οτι ο τίτλος τους είναι αυτός που τους διαχωρίζει από τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς.
Η πραγματική ηγεσία όμως δεν ενδιαφέρεται για τον τίτλο. Η ηγεσία αφήνει τις πράξεις να μιλήσουν για αυτήν.
Προτού καταφέρεις να ξεκινήσεις το ταξίδι στην ηγεσία (που μπορεί να καταλήξει και σε ταξίδι στο τρίγωνο των Βερμούδων), θα χρειαστεί να αντιμετωπίσεις μερικές σκληρές αλήθειες που θα μπορούσαν να σε επιβραδύνουν ή να σε πετάξουν εκτός διαδρομής.
Αν συγκεντρώνεις έστω και ένα από τα παρακάτω χαρακτηριστικά, τότε να είσαι σίγουρος ότι θέλεις ένα σεμινάριο ηγεσίας πριν προσπαθήσεις να ηγηθείς ανθρώπων. Αν συγκεντρώνεις δύο ή περισσότερα νομίζω οτι θα πρέπει να το ξανασκεφτείς, πριν να πάρεις την προαγωγή σου, αλλιώς θα το ξανασκεφτούν αργότερα, αυτοί που σου την έδωσαν.
Ας δούμε λοιπόν ποια χαρακτηριστικά πρέπει να λάβεις υπόψιν ώστε αν νιώσεις οτι τα έχεις, να λάβεις τα μέτρα σου πριν την απόπειρα διαχείρισης άλλων ανθρώπων στον επαγγελματικό χώρο.
1. Μήπως επικοινωνείς με λάθος τρόπο;
Σε κλίμακα από το 1 έως το 10, με το 10 να είναι το εξαιρετικό, πώς θα αξιολογούσες τις επικοινωνιακές σου ικανότητες με την ομάδα σου;
Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πολύ επιεικείς με τον εαυτό τους και τείνουν να βαθμολογούν τις δεξιότητές τους γύρω στο 9 (οι ψυχολόγοι το αποκαλούν αυταπάτη υπεροχής). Ζήτησε από την ομάδα σου να σε βαθμολογήσει κρυφά κι ανώνυμα και πιθανότατα θα σου δώσει ένα 5.
Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι αυτές που διαχωρίζουν τους προϊσταμένους από τους ηγέτες. Οι τελευταίοι εργάζονται συνεχώς για τη βελτίωση της επικοινωνίας με όλους όσους έρχονται σε επαφή. ΌΛΟΥΣ! Μην νομίζεις ότι αυτό ισχύει μόνο για τη δουλειά και όχι για την προσωπική σου ζωή.
Πολλοί νομίζουν ότι μπορούν να διαχωρίσουν αυτά τα δύο.
Ακούς συχνά ότι το κλειδί για την επιτυχία είναι να αφήνεις τα προβλήματα της προσωπικής ζωής έξω από τη δουλειά. Συγγνώμη που το λέω αυτό … αλλά δεν είναι ρεαλιστική αυτή η συμβουλή. Έχεις απλά ζωή κι όχι επαγγελματική και προσωπική. Είναι μια η ζωή. Είναι ένας ο εαυτός σου. Απλά μερικές μέρες είσαι πιο συγκεντρωμένος στη δουλειά, και κάποιες άλλες πιο πολύ χαμένος στα προσωπικά σου.
Η επικοινωνία είναι η ίδια. Το πώς μιλάς στους ανθρώπους είναι συνήθεια. Οι συνήθειες γίνονται ασυνείδητες συμπεριφορές που θα εισέλθουν και σε άλλους τομείς της ζωής σου. Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές θα γίνουν ο χαρακτήρας σου κι αυτός θα σε καθορίζει πλέον σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής σου. Εάν μιλάς όμορφα με άτομα στην προσωπική σου ζωή, πιθανότατα θα μιλάς όμορφα και με τα άτομα της ομάδας σου.
Οι κακές επικοινωνιακές συνήθειες που κουβαλάς απ’έξω, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της κακής διαχείρισης στη δουλειά.
Η απώλεια της ψυχραιμίας σου μπροστά στην ομάδα σου, απλώς τους “φωνάζει” ότι δεν έχεις αυτοέλεγχο. Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι θέλουν να ακολουθήσουν κάποιον που δεν έχει τον έλεγχο του εαυτού του; Πιστεύεις επίσης οτι αν οι ανώτεροι σου το δουν, θα πιστέψουν οτι αφού δεν μπορείς να ελέγξεις τον εαυτό σου, θα καταφέρεις να ελέγξεις τους άλλους;
Μπορεί (όπως οι περισσότεροι) να υποστηρίξεις ότι είσαι απλά παθιασμένος με τη δουλειά σου και τελειομανής. Ότι φέρεσαι έτσι γιατί ζεις και αναπνέεις για τη δουλειά και δεν ανέχεσαι τίποτα πέρα από το τέλειο. Όχι! Απλώς το χρησιμοποιείς ως δικαιολογία για να δείξεις στην ομάδα ότι δεν είσαι αγενής, αλλά από ενδιαφέρον για τη δουλειά, μιλάς απότομα . Εάν δεν ελέγχεις τα συναισθήματά σου, κάποια στιγμή θα οδηγηθείς να ελεγχθείς, εξ αιτίας αυτών.
2. Μήπως είσαι υποκριτής;
Η κραυγή του υποκριτή υπεύθυνου είναι “κάνε αυτό σου λέω” ενώ το σύνθημα του ηγέτη είναι “κάνε ότι κάνω”. Όταν τα λόγια και οι πράξεις σου δεν συμβαδίζουν, αρχίζεις να δημιουργείς δυσπιστία στην ομάδα. Η εμπιστοσύνη είναι απαραίτητο στοιχείο για την επιτυχημένη ομαδική εργασία.
Εάν θέλεις να γίνεις ηγέτης, τότε πρέπει να σταματήσεις να μιλάς για αυτό και να αρχίσεις να το βιώνεις. Ο δρόμος για να γίνεις ηγέτης ξεκινά με το να να έχουν συνάφεια τα λόγια και οι πράξεις σου.
Λες ότι η γνώση είναι μια βασική αξία στη δουλειά που κάνεις. Πόσα βιβλία έχεις διαβάσει τον τελευταίο χρόνο; Μήπως έκανες κάποιο σεμινάριο;
Λες ότι πασχίζεις για την ομαδική δουλειά. Βοήθησες κάποιον να κατανοήσει κάτι που έκανε λάθος χωρίς να το μάθει κανένας;
Λες ότι η ομάδικότητα είναι το πολυτιμότερο αγαθό. Κάνεις κινήσεις που να βασίζονται στη σύσφιξη των σχέσεων της ομάδας η φροντίζεις να διαιρείς και να βασιλεύεις;
Δηλώνεις αμερόληπτος και δίκαιος. Δεν έχεις μέσα στο μυαλό σου κάποιους υπαλλήλους σε λίγο καλύτερη θέση από κάποιους άλλους; Όλοι έχουμε !
Λες οτι δεν πρέπει να σχολιάζουμε άλλους συναδέλφους πίσω από την πλάτη τους. Όταν έρχονται υπάλληλοι σου και σου σχολιάζουν τι κάνουν άλλοι συνάδελφοι τους όταν δεν είσαι εκεί, το επικροτείς; Αναλαμβάνεις δράση χωρίς να το διασταυρώσεις;
Περνάς από τα τμήματα σου με την ίδια συχνότητα; Μήπως σε κάποια τμήματα πας με βαριά καρδιά γιατί έχει στραβώσει το κλίμα και σε αντιμετωπίζει το προσωπικό σου περίεργα; Στους περισσότερους συνέβη κάποια περίοδο.
Αν κάτι από αυτά σε βάζει σε σκέψη, είσαι σε καλό δρόμο. Αν κανένα από αυτά δεν σου συνέβη, ή είσαι εκπρόσωπος του Θεού πάνω στη Γη, ή θα πρέπει να δουλέψεις πάρα πολύ με την αυτοκριτική σου.
3. Μήπως κάνεις Micro Managing;
Ένα άλλο παράδειγμα κακής διαχείρισης, είναι η τάση μικροδιαχείρισης των άλλων. Σε κανέναν δεν αρέσει όταν ο προϊστάμενος, στέκεται σε κάθε βήμα από πάνω του ή τον κριτικάρει συνεχώς. Χώνεις τη μύτη σου παντού; Δεν αφήνεις κανένα περιθώριο πρωτοβουλίας χωρίς σχολιασμό και κριτική; Κρύβεσαι και κοιτάς τους υπαλλήλους σου χωρίς να σε βλέπουν; Σου αρέσει να ελέγχεις τα τμήματα σου από την κλειδαρότρυπα; Οι μικροδιαχειριστές τείνουν να πιστεύουν ότι κανείς δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά καλύτερα από όσο αυτοί μπορούν. Μπορεί να εμφανίζουν μια σχεδόν ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά στο χώρο εργασίας νιώθοντας οτι είναι οι καλύτεροι και οι πιο αποδοτικοί από όλους.
4. Μήπως είσαι επικεντρωμένος στην κριτική κι όχι στους ανθρώπους;
Κατέκτησες μια θέση που σου δίνει τη δυνατότητα να διαχειριστείς μια ομάδα και κάθεσαι να συντάξεις μια check list με σκοπό να ελέγξεις αν τηρούνται οι διαδικασίες. Η λίστα ελέγχου είναι πραγματικά ένα πολύτιμο εργαλείο όταν χρησιμοποιείται ως οδηγός και όχι ως το κύριο όχημα για τη διαχείριση εργασιών και ανθρώπων. Οι check lists είναι άψυχα αντικείμενα. Δεν έχουν συναισθήματα, ούτε ικανότητα σκέψης, απλά υπάρχουν.
Κάποιοι νέοι προϊστάμενοι τις επικαλούνται σαν να είναι η θεραπεία για όλα τους τα προβλήματα. Στη συνέχεια, όταν η ομάδα τους δεν κάνει αυτά που υπάρχουν στη λίστα, γίνονται πυρ και μανία.
Όλοι κάνουμε λάθη. Εγώ προσωπικά κάνω πολλά λάθη κάθε μέρα. Μερικά τα καταλαβαίνω αμέσως κι άλλα όχι. Είναι όμως τα λάθη μας, που μας ωθούν να μεγαλώσουμε και να εξελιχθούμε. Τα λάθη και η μάθηση πάντα συμβαδίζουν.
Οι άνθρωποι όμως θέλουν επίσης να αναγνωρίζονται και για τα σωστά πράγματα που κάνουν. Όχι μόνο να δέχονται κριτική όταν κάτι δεν πάει καλά, αλλά και να λαμβάνουν τον έπαινο όταν όλα πάνε καλά.
Μερικοί προϊστάμενοι όταν ελέγξουν την check list και όλα είναι όπως πρέπει, απλώς την διπλώνουν και λένε: «όλα οκ, τα λέμε αύριο».
Επική αποτυχία. Αυτά τα άτομα που μόλις πραγματοποίησαν οτι υπάρχει στη λίστα ελέγχου θέλουν να αναγνωριστούν. Θέλουν να εκτιμηθούν. Θέλουν να ξέρουν οτι πήρες αυτό που περίμενες. Μία από τις μεγαλύτερες ανθρώπινες ανάγκες είναι η ανάγκη του να νιώθουμε εκτίμηση από τους άλλους.
Όταν είσαι αυτός που κάνεις την παρατήρηση στον υπάλληλο, θα πρέπει να είσαι και αυτός που θα πει και το μπράβο.
Ένας προϊστάμενος θέλει αποτελέσματα, ένας υπάλληλος θέλει αναγνώριση για την προσπάθεια. Εάν ένας προϊστάμενος αναγνωρίσει την προσπάθεια, θα έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.- Simon Sinek
4. Βασίζεσαι στο ταμπελάκι που φοράς κι όχι στον εαυτό σου;
Πήρες προαγωγή σε μια υπεύθυνη θέση και στη διαχείριση κάποιων ομάδων με βάση τις προηγούμενες δεξιότητες σου, όπως πιθανόν τη σκληρή δουλειά σου, τις κοινωνικές δεξιότητες που επέδειξες προς τους πελάτες, την τυπικότητα σου στο ωράριο.
Εάν επιθυμείς όμως τώρα να μεταμορφωθείς σε πραγματικό ηγέτη, θα πρέπει να αφήσεις πίσω κάποιες κακές συνήθειες. Θα πρέπει να ανοίξεις το μυαλό σου στη μάθηση. Θα χρειαστεί να αγκαλιάσεις την αλλαγή αυτή. Θα πρέπει να αποδεχτείς την προσωπική σου ευθύνη για ό, τι κάνεις.
Το ταμπελάκι που φοράς είναι το τελευταίο πράγμα που καθορίζει ποιος πραγματικά είσαι. Η ισχύς που απορρέει από τη θέση, είναι κάτι που επιβάλλει στην αρχή τουλάχιστον, μια συγκεκριμένη συμπεριφορά από την ομάδα προς εσένα. Αν δεν συνυπάρχει και η ισχύς της προσωπικότητας, ή αλλιώς η δύναμη της επιρροής του ανθρώπου που ηγείται, τότε τα προβλήματα δεν θα αργήσουν να φανούν.
Το ταμπελάκι που αναφέρει το όνομα και τον τίτλο, δεν είναι κάτι σαν το τίμιο ξύλο που όποιος το φοράει πάνω του, δεν τον αγγίζει φοβέρα καμιά.
Όταν θα έχεις χάσει τον έλεγχο της ομάδας και οι ανώτεροι σου δεν θα μπορούν να σε εμπιστευθούν πια για την ικανότητα σου να ηγηθείς και να οδηγήσεις την ομάδα σε θετικά αποτελέσματα, θα έχεις μείνει μόνο με το ταμπελάκι και την κατακρεουργημένη περηφάνεια σου.
5. Μήπως βρίσκεις πάντα κάτι κακό να πεις;
Ανεξάρτητα από το πόσο καλά γίνεται μια δουλειά, οι προϊστάμενοι με κακές διαχειριστικές δεξιότητες θα βρίσκουν πάντα κάποιο ελάττωμα. Αντί να επιτρέπουν στα μέλη της ομάδας να αισθάνονται καλά με τη δουλειά τους, προσκολλούνται μόνο στα προβλήματα.
Τείνουν να προσπερνούν την επιτυχία της ομάδας ως κάτι το δεδομένο, που συνήθως βασίζεται στις δικές τους προτροπές και ενέργειες, αλλά στην ενδεχόμενη αποτυχία, πάντα θα φταίει κάποιος άλλος. Αν δεν είναι μια οφθαλμοφανής αστοχία που προέκυψε από κακό χειρισμό κάποιου υπαλλήλου, θα βρουν κάποιο άλλο αίτιο για την αποτυχία αυτή, όπως τον ανταγωνισμό, την οικονομία, την κυβέρνηση, τους επιχειρηματίες, τους εξωγήινους.
Αυτό οδηγεί το προσωπικό να νιώθει ότι η εργασία του δεν εκτιμάται όσο πρέπει, ή οτι δεν δεν έχουν τις ικανότητες να συμβάλλουν στη συνολική επιτυχία της επιχείρησης.
Με άλλα λόγια διαπράττεις δολοφονία του φιλότιμου των ανθρώπων σου. Αυτό αποδεδειγμένα από τη μία ρίχνει τα αποτελέσματα ικανοποίησης των πελατών και από την άλλη, ανεβάζει το κόστος προσωπικού διότι δεν θα τρέξουν το extra mile για σένα και θα αναγκαστείς να πληρώσεις περισσότερες εργατοώρες για το ίδιο ακριβώς έργο. Διπλό το κακό δηλαδή για την επιχείρηση.
6. Μήπως διοικείς με τον φόβο και την απειλή;
Ο φόβος και η απειλή δεν εκφράζονται πάντα με άμεσο τρόπο. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι που φέρνουν τα ίδια αποτελέσματα. Μπορεί να κάνεις μορφασμούς χωρίς να το καταλαβαίνεις ή να χάνεις την ψυχραιμία σου. Μπορεί να είσαι χειριστικός, να φέρνεις σε αντιπαράθεση τους εργαζόμενους μεταξύ τους ή να ντροπιάζεις τους υπαλλήλους μπροστά σε άλλους. Όταν συμβαίνουν αυτά τα ξεσπάσματα, οι κακοί μάνατζερ, συνήθως δεν ζητούν συγγνώμη γιατί απλά, θεωρούν οτι έχουν πάντα δίκιο ή όπως είπαμε πιο πάνω, παρασύρθηκαν από την αγάπη τους για τη δουλειά. Η δουλεία καταργήθηκε. Όλα μπορούν να γίνουν με πολιτισμένο τρόπο. Θα πρέπει σαν προϊστάμενοι, να είμαστε αυστηροί με τις διαδικασίες αλλά ανεκτικοί με τους ανθρώπους. Ως ένα σημείο βέβαια.
7. Έλλειψη αυτογνωσίας;
Η αυτογνωσία είναι μια κρίσιμη ικανότητα για τους καλούς υπευθύνους. Η κατανόηση του πως τους αντιλαμβάνεται η ομάδα τους, ανεξάρτητα από το τι πιστεύουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους, είναι ένα από τα κλειδιά για την καλή διαχείριση. Οι κακοί μάνατζερ αγνοούν παντελώς την έλλειψη δεξιοτήτων τους. Πως να βελτιώσει κανείς κάτι, του οποίου την ύπαρξη αγνοεί; Το να προτρέψουν το προσωπικό τους να κάνει ανώνυμη αξιολόγηση των ίδιων, είναι κάτι το οποίο θα τους βάλει σε σκέψεις αν θεωρούν πως όλα είναι τέλεια.
Αλίμονο σε αυτούς που δεν ξέρουν ότι δεν ξέρουν αυτά που δεν ξέρουν! – Σωκράτης
Κλείνοντας την ανάλυση
Γιατί τόσοι πολλοί υπεύθυνοι δεν είναι σωστά εφοδιασμένοι για τη δουλειά ; Οι περισσότεροι έχουν προαχθεί στις εταιρείες τους επιδεικνύοντας ισχυρές επιδόσεις στις προηγούμενες θέσεις τους. Στη συνέχεια όμως, όταν γίνονται προϊστάμενοι καλούνται να χρησιμοποιήσουν ένα εντελώς διαφορετικό σύνολο δεξιοτήτων που ίσως να μην το διαθέτουν.
Το να είσαι καλός στο service ως σερβιτόρος, δεν σε κάνει αυτόματα και κατάλληλο για Captain. Μπορεί να ήσουν καλός στη δουλειά σου πριν, αλλά ως προϊστάμενος, καλείσαι να κάνεις λιγότερο από το είδος της εργασίας που σου έδωσε αυτή τη νέα θέση και περισσότερο από ένα άλλο κομμάτι, που μπορεί να είναι εντελώς καινούργιο για σένα, που μπορεί τελικά να σε υποβιβάσει ή να σε γελοιοποιήσει στα μάτια των συναδέλφων σου.
Δυστυχώς, οι περισσότεροι νέοι προϊστάμενοι δεν έχουν εκπαιδευτεί σε μεθόδους ηγεσίας, ούτε διαθέτουν τις ικανότητες διαχείρισης προσωπικού που χρειάζονται για να ηγηθούν σωστά. Ελάχιστες εταιρείες εκπαιδεύουν τους νέους προϊσταμένους πριν πάρουν τη νέα θέση τους.
Το 73% των νέων προϊσταμένων στις Η.Π.Α., δηλώνουν αυτοδίδακτοι σε θέματα ηγεσίας.
Ποια είναι τα καλά νέα; Αυτές οι δεξιότητες μπορούν να αποκτηθούν μέσα από την εκπαίδευση. Αρκεί να υπάρχει η πρώτη ύλη. Ένας άνθρωπος δηλαδή που να διαθέτει αυτοκυριαρχία, ενσυναίσθηση και κατανόηση της αρχής οτι για να αναπτυχθεί θα πρέπει να το κάνει μέσα από την ανάπτυξη όλης της ομάδας. Αν δεν υπάρχει αυτή η πρώτη ύλη, κάθε εκπαίδευση, απλά θα μοιάζει ακαταλαβίστικη, περιττή και ξένη προς τον άνθρωπο που τη λαμβάνει.
Δεν προσλαμβάνεις δεξιότητες, προσλαμβάνεις χαρακτήρες. Μπορείς να διδάξεις όλες αυτές τις δεξιότητες μετά. – Simon Sinek