Τα σύγχρονα Ελληνικά επιδόρπια κρασιά καταφέρνουν να κερδίσουν ακόμα και τον πλέον απαιτητικό οινόφιλο. Τα χαρίσματα αυτά ενισχύονται ακόμη περισσότερο στην περίπτωση που μιλάμε για τα ελληνικά επιδόρπια κρασιά, τα οποία έχουν σύμμαχο το λαμπερό ελληνικό ήλιο, για να συμπυκνώνει τα αρώματα και τη γεύση τους.
Εδώ έρχεται να προστεθεί η παράδοση και η μακραίωνη πείρα των βετεράνων, αλλά και των νεότερων ελλήνων οινοπαραγωγών, που κατέχουν όσο κανείς τα μυστικά των ιδιαίτερων τρόπων οινοποίησης των γλυκών επιδόρπιων κρασιών της Ελλάδας. Οι μοναδικές δε γηγενείς ποικιλίες της χώρας, που σχεδόν αποκλειστικά χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους, συμπληρώνουν τα κομμάτια ενός… γλυκύτατου παζλ.
Τα σύγχρονα επιδόρπια κρασιά της Ελλάδας θέτουν εαυτόν στις κορυφαίες θέσεις της ιεραρχίας παγκοσμίως και πολλές φορές δικαιολογούν επάξια το χαρακτηρισμό «παγκόσμιας κλάσης», που συχνά τους αποδίδεται. Από την άλλη μεριά, τα ελληνικά επιδόρπια κρασιά είναι πολυποίκιλα και διαφορετικά, σε αντίθεση με αυτά άλλων οινοπαραγωγών χωρών, που παράγουν συνήθως ένα-δύο στυλ αξιόλογων επιδόρπιων κρασιών.
Η Ελλάδα έχει να επιδείξει χρώματα που ξεκινούν από το χρυσοκίτρινο και φθάνουν μέχρι το βαθύ πορφυρό, αρώματα που αποκαλύπτουν την καθαρότητα ενός φρεσκοκομμένου φρούτου, αλλά και τον αποξηραμένο, «rancio» χαρακτήρα της βαθιάς παλαίωσης. Έχει να επιδείξει γεύσεις που εκτείνονται από την απαστράπτουσα ζωντάνια, έως το βελούδινο χαρακτήρα, χάρισμα που μόνο ο χρόνος μπορεί να προσδώσει.
Έτσι, κάθε φίλος του κρασιού, από αρχάριος έως ειδήμονας, είναι σίγουρο ότι στην ασύγκριτη γκάμα των επιδόρπιων κρασιών της Ελλάδας θα βρει όποιο στυλ και τύπο τον εκφράζει και μάλιστα σε πολύ καλή σχέση ποιότητας/τιμής, για την οποία φημίζονται τα ελληνικά επιδόρπια κρασιά. Στους δε ανήσυχους λάτρεις των συνδυασμών του κρασιού με άλλες γεύσεις ανοίγεται ένα τεράστιο πεδίο για πρωτότυπες αρμονίες, είτε αυτές αφορούν ένα εξωτικό πιάτο, είτε ένα σύνθετο επιδόρπιο ή ακόμα και ένα μπαχαρένιο πούρο.
Σάμος
H ποικιλία-βασιλιάς είναι το Άσπρο Μοσχάτο Σάμου («muscat blanc à petits grains») ή αλλιώς «μοσχούδι». Πρόκειται για μια ευγενή ποικιλία αμπέλου, αρκετά διαδεδομένη σε ολόκληρη τη Mεσόγειο. Aν και απαντάται και σε άλλα μέρη της Eλλάδος και του κόσμου όπου επίσης παράγει γλυκούς οίνους, μόνο στη Σάμο εκδηλώνεται ο καλύτερος χαρακτήρας του.
Το Άσπρο Μοσχάτο καλύπτει το 98% του αμπελώνα της Σάμου. Το υπόλοιπο, μοιράζονται οινοποιήσιμες ερυθρές ποικιλίες, το «ρητινό», το «φωκιανό» και ο «αυγουστιάτης».
Vinsanto
Το βινσάντο (Vinsanto) της Σαντορίνης είναι παραδοσιακό γλυκό κρασί με σκούρο μπρούτζινο χρώμα, το οποίο ανήκει στην κατηγορία των κρασιών Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητος (ΟΠΑΠ Σαντορίνης).
Ο τρύγος γίνεται γύρω στα μέσα Αυγούστου και αρχικά γίνεται λιάσιμο (έκθεση στον ήλιο) των σταφυλιών (ημισταφιδομένα σταφύλια) για μερικές – δέκα με δεκαπέντε – ημέρες. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε απώλεια νερού και αύξηση της περιεκτικότητας σε σάκχαρα. Oίνοι, οι οποίοι παράγονται έτσι ονομάζονται στο εξωτερικό “Άχυροι οίνοι”. Το πάτημα των σταφυλιών γίνεται με μάγγανα. Ο μούστος που προκύπτει, οδηγείται σε ξύλινα βαρέλια, για να ακολουθήσει η διαδικασία της ζύμωσης για τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Στην συνέχεια αφήνεται να ωριμάσει τουλάχιστον για δύο χρόνια μέσα σε δρύινα βαρέλια. Σύμφωνα με την νομοθεσία, τα σταφύλια πρέπει κατά να είναι τουλάχιστον κατά 51% της ποικιλίας Ασύρτικο, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό θα πρέπει να είναι σταφύλια των ποικιλιών Αηδάνι και Αθήρι ή άλλα λευκά σταφύλια που να καλλιεργούνται παραδοσιακά στην Θήρα και στην Θηρασία.
Υπάρχουν δύο θεωρίες για την προέλευση του ονόματος. Η μία θεωρία θέλει η ονομασία του να προέρχεται από την χρήση του για τη καθολική Θεία Ευχαριστία (Ιταλικά vino santo: “οίνος άγιος”), ενώ η άλλη ότι υποδηλώνει την προέλευση του κρασιού (Ιταλικά vino di Santorini: “οίνος από την Σαντορίνη”)
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, στις ετικέτες και τα μέσα συσκευασίας, η ονομασία Vinsanto γράφεται πάντοτε με γράμματα του λατινικού αλφαβήτου του ιδίου τύπου και χρώματος, ώστε να αποτελούν ενιαίο σύνολο. Εντούτοις, στα δελτία προβολής και διαφήμισης που απευθύνονται στον ‘Ελληνα καταναλωτή, η ονομασία αυτή μπορεί να γράφεται και με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, δηλαδή: Βινσάντο.
Στην Σαντορίνη φτιάχνουν, επίσης, μαύρο γλυκό βινσάντο με σταφύλια της ποικιλίας Μαντηλαριά ή Βάφτρα, το οποίο, όμως, δεν ανήκει στην κατηγορία κρασιών ΟΠΑΠ.
Μαυροδάφνη Πατρών
Έχει περάσει περίπου ενάμισης αιώνας από τότε που ο γερμανός ευγενής Γουσταύος Κλάους (Gustav Clauss) εγκαταστάθηκε έξω από την Πάτρα και οινοποίησε την πρώτη του μαυροδάφνη, με βάση την περίφημη «συνταγή» του. Ακόμα και σήμερα όμως, η Μαυροδάφνη Πατρών εξακολουθεί να κατέχει τον τίτλο του πλέον δημοφιλούς ερυθρού γλυκού κρασιού της Ελλάδας.
Μπορεί κάποια στοιχεία, όπως το μέτριο σώμα και η ισορροπημένη με τη γλυκύτητα οξύτητα, να αποτελούν κοινό παρονομαστή των κρασιών με την ένδειξη «Μαυροδάφνη Πατρών» (ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών). Ωστόσο, είναι η ωρίμαση-παλαίωση σε βαρέλι ή φιάλη, που παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο, τόσο για το χρώμα, όσο και για το άρωμα και τη γεύση αυτών των κρασιών.
Με τόσα διαφορετικά στυλ, ανεξάντλητες είναι και οι δυνατότητες της Μαυροδάφνης Πατρών στο τραπέζι. Οι φρέσκες εκδοχές αποτελούν εξαιρετικά απεριτίφ, αλλά και απόλυτα κρασιά για χρήση στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική, ενώ οι πιο ώριμες μένουν αξέχαστες με ξηρούς καρπούς, τυρί Stilton ή μπαχαρένια πούρα. Όσο για τις ιδιαίτερα παλαιωμένες Μαυροδάφνες Πατρών, είναι ιδανικές για τη «δύστροπη» στους συνδυασμούς σοκολάτα.
Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς
Η μεγαλύτερη έκταση βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Κεφαλλονιάς στη χερσόνησο της Παλικής (Αγία Θέκλα, Δαμουλιανάτα, Κατωγή, Κουβαλάτα, Κουντογουράτα, Μονοπολάτα, Σκινέας, Σουλλάροι, Χαυδάτα, Χαβριάτα), η αμέσως επόμενη είναι στην περιοχή Ελειού Πρόννων (Αργίνια, Πάστρα, Πόρος, Σκάλα) και μικρότερες εκτάσεις στις περιοχές Αργοστολίου (Αγκώνας), Λειβαθούς (Σβορωνάτα, Σπαρτιά) και Σάμης (Καταποδάτα, Μεσοβούνια), που ανήκουν στην περιφερειακή ενότητα Κεφαλλονιάς. Ο ΠΟΠ Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς (θεσπίστηκε το 1971) είναι ο μόνος οίνος ΠΟΠ ή ΠΓΕ της περιφερειακής ενότητας Κεφαλλονιάς, στον οποίο συμμετέχει και σταφυλική παραγωγή από την Ιθάκη (Βαθύ, Περαχώρι).
Η ποικιλία Mαυροδάφνη υπάρχει με διαφορετικούς κλώνους στην Κεφαλλονιά και στην Αχαΐα (όπου συμμετέχει στον ΠΟΠ Μαυροδάφνη Πατρών). Ισχύει διάταξη που επιτρέπει την παραγωγή οίνων και από οινοποιεία εκτός ζώνης ΠΟΠ Μαυροδάφνη Κεφαλλονιάς, εφόσον, βεβαίως, βρίσκονται στο νησί.
Μοσχάτος Λήμνου
Το μοναδικό κλίμα του Αιγαίου και το ηφαιστειογενές έδαφος της Λήμνου, δίνουν στην αρωματική ποικιλία του Μοσχάτου ένα ξεχωριστό χαρακτήρα που αποτυπώνεται σε αυτό το φημισμένο και με πανελλήνια μοναδικότητα γλυκό κρασί του νησιού.
Μοσχάτος Πατρών
Με την παραλαβή του γλεύκους από τα σταφύλια και πριν την έναρξη της αλκοολικής ζύμωσης, προστίθεται οινόπνευμα αμπελοοινικής προέλευσης. Έτσι ο οίνος Μοσχάτος Πατρών διατηρεί όλα τα σάκχαρα των σταφυλιών, και τα αρώματα του είναι αποκλειστικά ποικιλιακά (πρωτογενή).
Οργανοληπτικά Χαρακτηριστικά:
Ανοιχτό χρυσοκίτρινο χρώμα με πράσινες ανταύγειες με τα αρώματα του μελιού και του λεμονιού να σχηματίζουν ένα εξαιρετικά αρωματικό μπουκέτο. Ένα ζωντανό επίπεδο οξύτητας δεσμεύει τις γεύσεις και αναδύει το βασικό άρωμα και τη δομή του υπέροχου αυτού γλυκού οίνου. Το τελείωμα είναι μακράς διάρκειας με την γεύση του μελιού σε υπεροχή.
Μοσχάτος Ρίου Πατρών
Εντυπωσιακό γλυκό κρασί, από τα κορυφαία της αγοράς. Η πρώτη “έκρηξη” των τυπικών αρωμάτων του Μοσχάτου σε μύτη και στόμα, ακολουθείται από τη γλυκιά, μεστή του γεύση που αντισταθμίζεται από τέλεια οξύτητα.
Μοσχάτος Ρόδου
Στο νησί της Ρόδου, της ομώνυμης περιφερειακής ενότητας, τα αμπέλια με μοσχάτο άσπρο και μοσχάτο trani, του ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου (θεσπίστηκε το 1971), είναι λιγοστά και διάσπαρτα σε μικρές νησίδες, στις περιοχές Αρχαγγέλου (Αρχάγγελος), Αταβύρου (Έμπωνας, Μονόλιθος), Αφάντου (Αφάντου), Καμείρου (Απόλλωνα, Φανές) και Καλλιθέας (Ψίνθος). Η ζώνη του ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου δεν έχει ούτε την έκταση ούτε την εδαφική συνέχεια των ποικιλιών αθήρι και αμοργιανό (μανδηλαριά) του ΠΟΠ Ρόδος.
Η ποικιλία Mοσχάτο άσπρο, εκτός του ΠΟΠ Μοσχάτος Ρόδου, συμμετέχει σε άλλους 4 ελληνικούς ΠΟΠ οίνους (ΠΟΠ Μοσχάτος Κεφαλλονιάς, ΠΟΠ Μοσχάτος Πατρών, ΠΟΠ Μοσχάτος Ρίου Πατρών και ΠΟΠ Σάμος). Το Mοσχάτο di Trani είναι κλώνος της ποικιλίας μοσχάτο που έφεραν οι Ιταλοί από την ομώνυμη πόλη της Πούλια, κοντά στο Μπάρι, την εποχή που είχαν τον έλεγχο της Δωδεκανήσου. Η καλλιέργειά της όμως στη Ρόδο σταδιακά μειώθηκε και σήμερα υπάρχουν ελάχιστα αμπέλια με Mοσχάτο di Trani. Οι επιδόρπιοι οίνοι με τη γεωγραφική ένδειξη «Μοσχάτος Ρόδου» μπορούν να είναι είτε φυσικώς γλυκείς (vin naturellement doux/sun-dried grapes), είτε φυσικοί γλυκείς (vin doux naturel – vin de liqueur/fortified). Υπό την προϋπόθεση ότι αξιοποιούν μόνο σταφύλια από ιδιόκτητα αμπέλια χαμηλής στρεμματικής απόδοσης, οι παραγωγοί μπορούν να παράγουν και γλυκείς οίνους, με την πρόσθετη ένδειξη «από διαλεκτούς αμπελώνες» (grand cru).
Σητεία
Ο αμπελώνας των οίνων ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σητεία είναι στο βορειοανατολικό τμήμα του Λασιθίου και ανήκει όλος στον νυν (Καλλικρατικό) δήμο Σητείας.
Η πλειοψηφία των εδαφών της περιοχής είναι ασβεστολιθικά και η πλειοψηφία των αμπελώνων διαμορφωμένη σε κύπελλα με κορμό μέσου προς χαμηλό ύψος.
Η ζώνη των οίνων ΠΟΠ Σητεία έχει μεγάλες δυνατότητες που δεν έχουν αναπτυχθεί ακόμα παρά ελάχιστα.
Προς το παρόν, κυκλοφορούν 6 οίνοι ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σητεία (2 γλυκείς) από 2 μόλις οινοπαραγωγούς.
Δαφνές
Στη ζώνη των οίνων ΠΟΠ Δαφνές κυριαρχούν εδάφη αμμώδους ή/και χαλικώδους σύστασης, που είναι ελαφρύτερα & μικρότερης γονιμότητας από τις γειτονικές της ζώνες.
Με σχετικώς υψηλό ανθρακικό ασβέστιο τα εδάφη είναι μετρίως αλκαλικά & περιέχουν μέση ποσότητα οργανικής ουσίας.
Οι αμπελώνες των Δαφνών εκτείνονται σε πλαγιές με έντονο ανάγλυφο. Στην περιοχή το κλίμα είναι τυπικό μεσογειακό με μέση ετήσια θερμοκρασία 17C & βροχόπτωση 680μμ. Ο χειμώνας είναι σχετικά ήπιος & τα καλοκαίρια δροσερά. Το λιάτικο είναι πολύ πρώιμη ποικιλία που ωριμάζει ακόμα & προς τα τέλη του Ιουλίου. Αυτό ετυμολογεί το όνομά του: ιουλιάτικο > λιάτικο.
- Επιδόρπια κρασιά | newwinesofgreece.com
- Home – Online Κάβα House of Wine
- Οινικές εξερευνήσεις
- Wines of Greece
- Βινσάντο Σαντορίνης
- Visit Greece | Greek sweet wines
- The Beginner’s Guide To Greek Wines | Wine Folly