Ο μπακαλιάρος σκορδαλιά δεν λείπει σχεδόν ποτέ από το τραπέζι την 25η Μαρτίου. Αποτελεί ένα παραδοσιακό έδεσμα την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η οποία έχει πια διπλό εορτασμό για τον Ελληνισμό, καθώς συμπίπτει από το 1838 με την επέτειο της Επανάστασης του 1821.
Ο παστός μπακαλιάρος επικράτησε σε όσες περιοχές ήταν στην ενδοχώρα μακριά από τη θάλασσα λόγω της αδυναμίας της διατήρησης του.
Ο μπακαλιάρος λέγεται ότι έφτασε στο ελληνικό τραπέζι κοντά στο τέλος του 15ου αιώνα και πολύ αργότερα καθιερώθηκε ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου
Από θρησκευτικής πλευράς, μέσα στη νηστεία της μεγάλης Σαρακοστής η οποία είναι η πιο αυστηρή περίοδος νηστείας για την ορθόδοξη εκκλησία, η Εκκλησία επιτρέπει δύο εξαιρέσεις κατά τις οποίες μπορούμε να φάμε ψάρι. Στις 25 Μαρτίου που γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Κυριακή των Βαΐων.
Η Ιστορία αναφέρει ότι οι Βίκινγκς ήταν οι πρώτοι που ψάρεψαν τον μπακαλιάρο στα μακρινά τους ταξίδια. Επειδή όμως κάθε φορά οι ψαριές ήταν μεγάλες και το ταξίδι μακρινό, σκέφτηκαν τρόπους για να τους συντηρήσουν .Έτσι χρησιμοποίησαν το αλάτι, και κάπως έτσι ξεκίνησε και το εμπόριο του παστού μπακαλιάρου, που τις τότε εποχές το αποκαλούσαν «ψάρι του βουνού»! Οι Κρητικοί τον ονομάζουν «φτωχογιάννη» λόγω ότι ήταν ψάρι φθηνό , παστωμένο με αλάτι, και διατηρείται αναλλοίωτο για μήνες χωρίς να χάσει την γεύση και την διατροφική του αξία.
Αν και είναι μέσα στην σαρακοστή, το έθιμο καλεί στο οικογενειακό τραπέζι την 25η Μαρτίου να τρώμε ψάρι και ιδίως μπακαλιάρο σκορδαλιά, μετά την παρέλαση μαθητών και στρατού.
Μια άλλη ιστορική εκδοχή αναφέρει ότι ο παστός μπακαλιάρος κατέκλυσε τη χώρα μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα, όταν οι Άγγλοι τον έφερναν σε μεγάλες ποσότητες προκειμένου να τον ανταλλάξουν με σταφίδες. Το γεγονός ότι ήταν παστός έκανε πιο εύκολη τη συντήρησή του αλλά και την εξάπλωσή του σε όλη τη χώρα.
Κατά την επανάσταση του 1821 λέγεται οτι σε κάθε μάχη που έδιναν οι Έλληνες και κέρδιζαν τους Τούρκους αναφωνούσαν. “Τους φάγαμε σαν τον Μπακαλιάρο Σκορδαλιά“.
Από διατροφικής άποψης, ο παστός μπακαλιάρος σκορδαλιά είναι ένα βαρύ πιάτο. Ο μπακαλιάρος λόγω του αλατιού ανεβάζει την πίεση ,ενώ από την άλλη το σκόρδο την ρίχνει. Υπάρχει μια σοφή ισορροπία σε αυτό το πιάτο.
Συνταγή
Υλικά
Μερίδες: 4
◉ 1,5 κιλό μπακαλιάρος φιλέτο, κατεψυγμένος (ελαφρώς αλατισμένος), ξεπαγωμένος, καθαρισμένος και κομμένος σε κομμάτια 15 εκ.
◉ λίγο αλεύρι για όλες τις χρήσεις
◉ 2 λεμόνια, κομμένα στη μέση
◉ λάδι για τηγάνισμα
Για τη σκορδαλιά
◉ 1 κιλό ψωμί καλής ποιότητας, ιδανικά λευκό προζυμένιο
◉ 1 σκελίδα σκόρδο, καθαρισμένη
◉ 1/2 κουτ. γλυκού αλάτι
◉ 1/3 κουτ. γλυκού πιπέρι φρεσκοτριμμένο
◉ 60 ml ξύδι λευκό
◉ 120 ml ηλιέλαιο
◉ 350 ml ελαιόλαδο
Διαδικασία
✅ Πλένουμε καλά τον μπακαλιάρο, τον βάζουμε σε ένα σουρωτήρι να στραγγίσουν τα υγρά, τον αλευρώνουμε και βάζουμε ένα τηγάνι με αρκετό ηλιέλαιο στη φωτιά να κάψει (το λάδι θα πρέπει να είναι τόσο ώστε ο μπακαλιάρος να κολυμπάει μέσα).
✅ Ρίχνουμε λίγα λίγα τα κομμάτια του μπακαλιάρου στο καυτό λάδι και τα τηγανίζουμε μέχρι να πάρουν χρώμα για περίπου 3-4 λεπτά, ανάλογα με το πάχος και το πόσο ξεροψημένα τα θέλουμε.
✅ Σερβίρουμε τον μπακαλιάρο με κομμένο λεμόνι και σκορδαλιά.
Σκορδαλιά
✅ Πολτοποιούμε το σκόρδο μαζί με το ελαιόλαδο στον πολυκόφτη, χτυπώντας τα καλά μέχρι να ασπρίσουν.
✅ Μεταφέρουμε το μείγμα σε άλλο σκεύος και καθαρίζουμε τον πολυκόφτη.
✅ Μουλιάζουμε το ψωμί σε νερό, το στύβουμε καλά και το θρυμματίζουμε στον πολυκόφτη μέχρι να γίνει ψιλά ψίχουλα.
✅ Προσθέτουμε το αλατοπίπερο, το ξίδι και το ηλιέλαιο και τα δουλεύουμε καλά μέχρι να γίνουν μια ομοιογενής κρέμα.
✅ Προσθέτουμε το μείγμα του σκόρδου και τα χτυπάμε ξανά όλα μαζί μέχρι να γίνει ένα κρεμώδες μείγμα.
✅ Ελέγχουμε τη γεύση και διορθώνουμε, αν χρειάζεται, προσθέτοντας επιπλέον λάδι, σκόρδο, ξίδι ή αλάτι.
Κρασί της επιλογής μας γι αυτή τη συνταγή
ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΠΕΥΚΟΥ 2022 – ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΚΕΧΡΗΣ
Έχει μέτριο σώμα, υψηλή οξύτητα και εξαιρετική ισορροπία. Η ρητίνη δένει με το σύνολο και δίνει πολυπλοκότητα, χωρίς να ξεχωρίζει καθόλου. Βγάζει γεύσεις από φρυγανιά, μπισκότο, καπνό και βούτυρο. Επίγευση που διαρκεί χωρίς να υπερισχύει.
Image by prostooleh on Freepik
